Als je als stripmaker gebruikt maakt van bestaande locaties, dan is het op z'n minst zeer wenselijk om ter plekke te gaan kijken en foto's te nemen.
Natuurlijk kun je op internet heel veel foto's van verschillende plekken op aarde vinden, maar alleen door zelf naar een specifieke plek te reizen kun je als tekenaar 'voelen' hoe het er uit ziet, en hoe de verhoudingen van de verschillende beeldelementen ten opzichte van elkaar zijn. Denk hierbij maar eens aan Amsterdam: de Amsterdamse Grachten zijn smal en de straten aan weerszijden krap. Dat kun je in principe ook wel zien op foto's, maar je ervaart het pas als je er zelf bent. Ben je als tekenaar nog nooit in Amsterdam geweest en baseer je je op internetfoto's en Google streetview, dan kun je makkelijk in de fout gaan door de grachten en straatjes net iets te breed te maken, waardoor je de mogelijkheid om het specifieke gevoel van de Amsterdamse grachten in beeld te brengen verliest; een gemiste kans op authenticiteit.
Voor het Max Miller verhaal 'Schaduwspel' ging ik daarom naar Wenen om ter plekke rond te struinen, de omgeving te 'voelen', en vooral ook om veel foto's te maken die thuis als referentiemateriaal bij het tekenen zouden kunnen dienen.
In Wenen liep ik bepaald niet zomaar wat rond; ik had op basis van het synopsis al een goed beeld van de verschillende locatie die we nodig zouden (kunnen) hebben, en dus had ik thuis al een uitgebreid 'boodschappenlijstje' opgesteld.
De eerste locatie bezocht ik al direct na mijn aankomst in Wenen. Omdat Max en Eva aankomen met de ICE ging ik naar de Westbahnhof, waar de ICE's uit Duitsland aankomen. Op de perrons had ik mazzel: er stond net een ICE naar Duitsland klaar. Een uitgelezen kans om zowel het exterieur als het interieur (met restauratie rijtuig) te fotograferen.
De markante gevel van het station fotografeerde ik zowel 's avonds, als de volgende ochtend bij daglicht (voor de noodzakelijke details).
Daarnaast maakte ik ook foto's die niet direct op mijn boodschappenlijstje stonden, zoals de stationshal, de trappen en de horeca in de stationshal. En alhoewel ik deze beelden uiteindelijk niet gebruikte in de strip, was dit voor het 'gevoel' wel belangrijk, want hiermee kon ik wel de juiste sfeer tekenen.
Zowel de foto's van ICE als van de voorkant van het station kon ik goed gebruiken bij het tekenen van de laatste strook van pagina 2.
Max, Eva en Luca reizen vervolgens via de Neubaugürtel naar Hotel Regina nabij de Votiv Kirche.
Deze brede ring is trouwens een goed voorbeeld van wat ik hierboven beschreef over de grachten van Amsterdam. Op de foto's is goed te zien dat deze ringweg breed is. Echter, pas als je er zelf bent geweest weet je pas echt goed hoe breed die wel niet is en kun je dit gegeven verwerken in de tekeningen.
Hotel Regina aan de Rooseveltplatz is trouwens niet zomaar gekozen, want tijdens mijn verblijf in Wenen was dit hotel mijn uitvalsbasis.
En als je ter plekke uitlegt dat je striptekenaar bent en het hotel graag in je nieuwe verhaal wilt verwerken, krijg je meestal alle medewerking bij het maken van foto's...
...waaronder de hotellobby. Die hotellobby tekende ik, samen met de gangen en de kamers in de volgende aflevering in Eppo, dus met alle plezier in het verhaal.
Op pagina 5 begeven Max, Eva en de andere bijfigureren in dit verhaal zich naar Die Bermudadreieck. Oorspronkelijk een Joodse wijk, nu vooral bekend vanwege de vele uitgaansgelegenheden met live muziek.
In deze wijk ging ik op zoek naar karakteristieke beelden die goed de look and feel konden weergeven.
In eerste instantie deed ik dat door gewoon maar wat rond te lopen en lukraak foto's te maken...
...wat beslist een mooie verzameling beelden opleverde die ik later zou kunnen gebruiken in het tekenwerk voor 'Schaduwspel'.
Hierbij denk ik niet alleen maar aan de locaties voor de strip, maar ook aan eventueel aanvullend tekenwerk, zoals covers, prenten e.d.
En natuurlijk de nodige gevels van muziektentjes...
...al kon ik in eerste instantie niet de Jazzclub vinden die op mijn boodschappenlijstje stond.
Al redelijk snel kwam ik terecht bij de Ruprechtsplatz.
Niet alleen is het middeleeuwse kerkje het oudste nog bestaande gebouw in Wenen (wat erom vraagt om getekend te worden), ook in de trappen er naar toe zag ik een perfect beeld voor de openingsplaat van deze scene.
De trappen bij de kerk fotografeerde ik dan ook uitgebreid van alle kanten, om er later thuis een goede compositie van te kunnen maken.
Bleef nog één puntje over: die Jazz club had ik nog steeds niet gevonden. Vol goede moed ging ik de wijk weer in, op zoek naar een Jazz club. Maar na nogmaals de wijk doorkruist te hebben had ik nog steeds geen jazzclub gevonden.
Weer terug bij de Ruprechtsplatz besloot ik de Jazz club dan maar zelf te situeren aan dit pleintje. Daarvoor was het nodig om toch nog een paar aanvullende foto's te maken. En toen vond ik alsnog 'mijn' Jazz club, gewoon op de locatie waarvan ik eerder die middag al had besloten dat ik dit decor zeker ging gebruiken in het verhaal.
Deze Jazz club is dus (bij toeval) ook ontleend aan de werkelijkheid.
Het interieur van de Jazzclub in de strip heb ik trouwens ook gebruikt als basis voor de scenes in de club, getuige bovenstaande foto van het interieur.
Maar hier heb ik mij, omwille van de handeling van het verhaal, wel iets meer vrijheden veroorloofd dan bij de buitendecors. En dat kan ook, want hoezeer ik ook de sfeer van echtheid op wil roepen in mijn tekeningen, uiteindelijk ben je als stripmaker bezig met het vertellen van een verhaal en niet met het schrijven van een (rijkelijk) geïllustreerde reisgids. Een aanpassing of vertekening van de werkelijkheid (of beter gezegd: het creëren van je eigen werkelijkheid) doe je gewoon als het verhaal erom vraagt.
En dat laatste gegeven geeft gelijk weer de relativiteit van documenteren ter plaatse aan: als het erop aan komt en je kunt niet ter plekke gaan kijken, dan verzin je het gewoon bij elkaar...
