vrijdag 31 januari 2014

419. De Orde van de Blauwe Steen: werkelijkheid en fictie



Omdat het tekenen van een album vullend avonturenverhaal over een langere periode wordt uitgesmeerd wordt je tijdens het tekenen nog weleens verrast door leuke toevalligheden waarbij fictie en werkelijkheid door elkaar heen lopen.


In het scenario had Frank in de oorspronkelijke versie al heel snel (zo ongeveer op pagina 5) een plotaanwijzing gepland over de identiteit van de leden van de Orde van de Blauwe Steen. Op deze pagina zou in het decor een pand te huur staan met daarop de bedrijfsnaam ‘Paterssteen bv’. Wat Frank niet wist is dat de binnenstad van Groningen heel veel één richting verkeer kent en dat de taxi met daarin Eva niet langs de panden zou rijden die Frank in gedachten had. Dit bord verplaatsten we dus naar pagina 13.


De tweede aanwijzing over identiteit van de leden van de Orde planden we toen direct ook en wel op pagina 33.
Max en Eva zijn in de Martinikerk ontsnapt aan de Orde en op de Grote Markt in een  taxi gesprongen. Terwijl de taxi de binnenstad verlaat puzzelen ze verder op de volgende aanwijzing naar de verblijfplaats van de blauwe steen en daarbij rijden ze via de Herebrug over het Zuiderpark richting de Europaweg.


Het Zuiderpark in Groningen is volgebouwd met allemaal kapitale villa’s (die nu veelal in gebruik zijn als kantoor) en één van die villa’s was volgens mij uitermate geschikt om te dienen als tweede aanwijzing.


Toen we dit vastlegden in het scenario wist ik nog niet welke villa ik daarvoor zou gaan gebruiken, maar hier werd ik al snel geholpen door werkelijkheid: één van de villa’s kwam te huur en ik vond dat zo’n leuk toeval dat ik ter plekke besloot om deze villa in de strip te gebruiken. En natuurlijk maakte ik ook direct foto’s van deze villa (inclusief het bord ‘te koop/te huur’) om later te kunnen gebruiken als de pagina getekend moest worden.


Maar omdat het tekenen van de strip langere tijd in beslag neemt en ik pas maanden na het maken van de foto’s toe was aan het tekenen van pagina 33 was de villa inmiddels verhuurd. En ook daarvan nam ik weer een foto, waarmee ik dus een klein stukje historische werkelijkheid de strip in smokkelde.

Over historie gesproken: eigenlijk is dit stripverhaal ook bijna al een historisch document op zich, en dat kan ik prima laten zien aan de hand van de huidige aflevering in Eppo nummer 2.


Zo is op de onderste strook van pagina 31 te zien dat de nieuwbouw van de oostwand van de Grote Markt net begonnen is en de eerste betonelementen worden geplaatst. En natuurlijk staat ook de bouwschutting met de striptekeningen van Barbara Stok (waarover ik in blogpost 389 al over verteld heb) op dit stripplaatje, waardoor er een strakke tijdsaanduiding te halen is uit de strip, nl. zomer 2013.
De bouwschutting met de striptekeningen van Barbara zal trouwens tegen de tijd dat het verhaal in album verschijnt (begin juni 2014 tijdens de Stripdagen in Haarlem!) definitief historie zijn, want medio april worden haar tekeningen vervangen door een nieuwe serie striptekeningen van Erik Wielaert.


Ook in Aduard is sinds het tekenen van de strippagina’s iets veranderd. De Beatrixboom, die in de strip nog langs de Burgemeester Seinenstraat tegenover de Abdijkerk staat, is inmiddels verplaatst naar een plekje dichterbij het Abdijmuseum van Aduard.

Al met al is dus de werkelijk zoals we die in ons fictieve stripverhaal tonen inmiddels alweer verleden tijd. Maar aangezien ik in brede zin altijd al geïnteresseerd ben geweest in geschiedenis geeft dat voor mij de strip alleen maar een extra meerwaarde.

vrijdag 24 januari 2014

418. De Orde van de Blauwe Steen: ontwikkelingen



Deze week verscheen Eppo 2 van 2014 met daarin aflevering 11 van Max Miller en de Orde van de Blauwe Steen. Met nog vier afleveringen en 13 pagina's te gaan naderen we langzamerhand de finale.
En dit is in de nieuwe aflevering in Eppo goed te merken. In de cliffhanger van de vorige aflevering slaagde Max erin Eva uit de klauwen van de Orde te halen en met een sprong in het schip van de kerk te ontsnappen. Vanaf dat moment zijn Max en Eva weer een team in hun zoektocht naar de vindplaats van de Blauwe Steen.


Pjotr is echter nog altijd op zichzelf aangewezen. En voor het verhaal en de karakterontwikkeling van Pjotr komt dat heel goed uit. Pjotr begon immers als een vrij onhandige nieuwe Hoeder, die absoluut niet de talenten van zijn vader en opa geerfd heeft. Integendeel, die talenten heeft Eva geerfd. Maar langzamerhand heeft Pjotr wel iets geleerd van Max en Eva. Een paar weken geleden kwam hij zonder hulp van Max of Eva op het idee dat de aanwijzing in de Martinikerk te maken had met de trotseerloodjes op de kil. En nu weet Pjotr eigenhandig, zonder hulp van wie dan ook, aan Grimbergen te ontsnappen.



En al is hij af en toe nog wat nu wat impulsief...



...Pjotr begint nu net als Max en Eva dingen te beredeneren, al leidt dat nog niet direct tot een plan.



Ook weet Pjotr nog niet goed wat hij aan moet het feit dat de Orde de Martinikerk zo plotseling verlaten heeft. Maar alla, Pjotr weet natuurlijk ook niet wat zich daar even tevoren heeft afgespeeld.



In elk geval, het karakter van Pjotr ontwikkelt zich, en ook nog in de goede richting, zodat Pjotr op pakweg tweederde van het verhaal toch al een heel wat betere Hoeder is dan in het begin.



Andere, kleinere plotlijnen, worden in dit gedeelte van het verhaal juist afgerond. Zo zien we op pagina 32 het derde en laatste optreden van Geert als de opzichter van de restaurantiewerkzaamheden in Aduard.



De lang geplande tweede plotaanwijzing over de identiteit van de Ordeleden. Voor de plaats van dit gebouw, dat logisch op de route moest liggen die de taxi vanaf de Grote Markt volgt, was IJsbrands kennis van Groningen ook weer onmisbaar.



Wat zich ook ontwikkelde was het scenario. Ook terwijl IJsbrand al  volop aan het tekenen was, werden er af en toe nog dingetjes aangepast en zeker in deze en de komende pagina's is gaandeweg nog wel het een en ander herschreven. In de eerste versie van het scenario was immers nog sprake van een plattegrond van het klooster van Selwerd:



PAGINA 33:

1.  Overshoulder van Max die de plattegrond van het voormalig klooster van Selwerd vergelijkt met het stukje plattegrond dat hij op de trotseerloodjes vond. Het stukje plattegrond past perfect op de plattegrond van het klooster van Selwerd.

 MAX: Hebbes!

2. Max vertelt de taxichauffeur waar hij heen moet. De taxi rijdt over het Zuiderpark, Daar zien we ook een kapitale kantoorvilla, die te koop wordt aangeboden door Paterssteen B.V.

 MAX: Naar de Selwerderhof, graag!
   TEKST OP HET VERKOOPBORD:   
Te Koop
Paterssteen B.V.
0575 0130130
www.paterssteenbv.nl

Maar nadat bleek dat er op het hele internet geen plattegrond van het voormalige klooster van Selwerd te vinden was en IJsbrand op de site van de Rijksuniversiteit van Groningen een kaart met bijbehorende legenda vond, waar het klooster wel op te vinden was, werd het scenario als volgt aangepast:



PAGINA 33:

1. Op het scherm van Max’ Ipad verschijnt de middeleeuwse kaart op de site van de Rijkuniversiteit Groningen. We zien het klooster van Selwerd met legendanummer 33).
MAX (buiten beeld) Hebbes!

2. Inzetplaatje met een close-up van de legenda, nr 33 en de middeleeuwse aanduiding van het klooster van Selwerd.

3. Max vertelt de taxichauffeur waar hij heen moet. De taxi rijdt over het Zuiderpark, Daar zien we ook een kapitale kantoorvilla, die te koop wordt aangeboden door Paterssteen B.V.

 MAX: Legenda 33... klooster van Selwerd!  Naar de Selwerderhof, graag!
    TEKST OP HET VERKOOPBORD:   
Te Koop
Paterssteen B.V.
0575 0130130
www.paterssteenbv.nl 

Een eerste kleine aanpassing, maar wel de voorbode van grote veranderingen aangezien het verhaal zich vanaf verplaatst naar het terrein van het voormalige klooster van Selwerd. De tegenwoordige landschapselementen, zoals de uitkijktoren in de cliffhanger van deze aflevering, spelen daarbij een grote rol.




Maar daarover volgende keer meer...

vrijdag 17 januari 2014

417. De Orde van de Blauwe Steen: afdaling

Frank had helemaal gelijk toen hij pagina 30 schreef en hij door de beperking van het aantal plaatjes mij als tekenaar de ruimte gaf om met het laatste plaatje weer eens flink uit te kunnen pakken (zie ook: 416. De Orde van de Blauwe Steen: plotelementen), want een afdaling in de Martinikerk zou door de hoogte van het schip van de Martinikerk een hoog kader over tenminste twee stroken nodig hebben.


Dat ik Frank vervolgens voorstelde om juist meer in plaats van minder plaatjes te gebruiken heeft vooral te maken dat bij het inbeeld brengen van een strippagina een heel andere dynamiek komt kijken dan bij het schrijven van een script. Dit zal ik aan de hand van pagina 30 van de Orde van de Blauwe Steen proberen uit te uitleggen.


Frank's oorspronkelijke scenario bestaat dus uit 7 plaatjes. Toen ik met deze pagina aan de slag ging deelde ik de pagina in eerste instantie ook in met die 7 plaatjes, al plaatste ik wel direct in de laatste grote plaat een inzetplaatje om de overgang tussen plaatje 6 en 7 wat vloeiender te maken en de dreiging van de aanstormende paters nog te kunnen laten zien. Toch had ik ook toen al mijn bedenkingen of ik de essentie van Frank's script (want er is aan het verloop van het verhaal op deze pagina niets veranderd!) in die beperkte reeks beelden zou kunnen vangen omdat er wel veel getoond zou moeten worden in die plaatjes.


Dat werd me tijdens het tekenen van plaatje 5 van het oorspronkelijke scenario steeds duidelijker en in de kantlijn van de schetsen voor dit plaatje begon ik varianten te bedenken voor de pagina indeling om het verhaal beter in beelden te kunnen vangen.


En toen ik voor mijzelf uitgedokterd had hoe de scène op deze pagina volgens mij in meer plaatjes toch verteld zou kunnen worden zonder de grote plaat te verliezen, maakte ik een voor Frank leesbare grafische opzet van de nieuwe pagina indeling en die legde ik aan hem voor. Gelukkig kon hij zich vinden in de nieuwe indeling, behoudens enkele aanpassingen (en verplaatsingen) van dialogen in tekstballonnen, maar dat is dan natuurlijk ook de expertise van een scenarist.


Met deze nieuwe pagina indeling ging ik de al gemaakte schetsen aanpassen en nieuwe plaatjes tekenen. Dit resulteerde in de bovenstaande geschetste pagina.

Maar waarom al die moeite? En wat is de meerwaarde van deze nieuwe pagina indeling met meer plaatjes?


Ten eerste vanwege het tempo en spanningsopbouw de pagina. Op de eerste (ongewijzigde) strook zat al enige urgentie om er snel vandoor te gaan, maar als één van de paters Max en Eva de weg versperd en hen bedreigt met een pistool (en wetende dat in de toren nog een pater is die de andere uitgang via de toren blokkeert) wordt de noodzaak om snel een uitweg te zoeken wel heel erg groot. In de volgende plaatjes wordt het tempo dan ook opgevoerd door veel kleine plaatjes met snelle actieshots achter elkaar te monteren. Het tempo vertraagt pas weer als Max en Eva weten te ontsnappen en afdalen in de open ruimte van het schip van de Martinikerk.


Een tweede overweging om de pagina 4 plaatjes extra te geven was het opknippen van de verschillende handelingen die nodig zijn om te ontsnappen. In het oorspronkelijke script waren deze handelingen samengebracht in dezelfde plaatjes en ik bedacht dat het beter zou zijn om deze apart van elkaar te vertellen, zodat de lezer beter zou kunnen volgen waar Max en Eva mee bezig zijn.

De eerste handeling, het uitschakelen van de pater op de vlonders, wordt verteld in 3 plaatjes: Eva ziet het probleem, Max ziet in datzelfde ogenblik de oplossing in de vorm van een hamer, werpt deze tegen de rechterhand met pistool van de pater zodat deze (in ieder geval tijdelijk) is uitgeschakeld.


Dat derde plaatje werd tevens de overschakeling tussen de eerste en de tweede handeling, nl. het ontsnappen aan de paters. Nadat Max de pater tijdelijk heeft uitgeschakeld ziet hij het hijswiel boven zich en bedenkt vervolgens hoe hij deze kan gebruiken om te ontsnappen.


Vervolgens tonen we hoe Max en Eva deze ontsnapping (letterlijk) op touw zetten: door het touw van het hijswiel te verlengen (het touw, waaraan vroeger met Hemelvaart een Christusbeeld hing, reikt maar tot halverwege het schip van de kerk)...



... het deksel van het hijsgat te lichten (waarbij ik in de inktfase nog extra touw in de tekening toevoegde om de relatie tussen het de touw aan het hijswiel uit het vorige plaatje en het hijsgat in het gewelf van het schip onder de vlonders nog meer te verduidelijken)...


...en net op tijd de sprong in het diepe te wagen.


In de laatste twee plaatjes voor de grote plaat met de afdaling kon ik ook de aanstormende paters nog kwijt...


...waardoor nogmaals wordt onderstreept waarom Max en Eva deze gevaarlijke afdaling inzetten.


Deze scène had ik nooit zo duidelijk grafisch in beeld kunnen brengen zonder die extra 4 plaatjes. Bovenstaande montage van de pagina conform het oorspronkelijke scenario laat dat mooi zien: de uitschakeling van de pater krijgt nog wel wat ruimte, maar dat hij even tijdelijk wat anders aan z'n hoofd heeft dan Max en Eva wordt alleen nog maar op de achtergrond getoond (plaatje 6) en voorbereidingen voor de afdaling worden meer gesuggereerd dan getoon (al stonden ze wel degelijk in het script!), waardoor de afdaling in de kerk al een feit is voordat de lezer in de gaten heeft wat er eigenlijk gebeurt. 

En dat is nou net niet de bedoeling; het is onze taak als stripmakers de lezer mee te nemen in een spannend verhaal en dit op een goede en begrijpelijke manier te vertellen. En hopelijk zijn we daar op deze pagina in geslaagd. Nu die andere 16 pagina's nog...

Wordt vervolgd!

vrijdag 10 januari 2014

416. De Orde van de Blauwe Steen: plotelementen


De eerste Eppo van 2014 ligt in de winkel. Met daarin de 10e aflevering van Max Miller en de Orde van de Blauwe Steen. De cliffhanger van deze aflevering is één van de sleutelscènes van het verhaal. We hadden deze scene al in de plotfase van het verhaal gepland.



Vanaf het moment dat Max de nieuwe aanwijzing in handen heeft, moest ik naar deze cliffhanger toeschrijven. Maar voordat Max de sprong kan wagen, moeten er nog heel wat obstakels overwonnen worden. Zo zit Eva nog altijd op de  derde trans, samen met één van de Paters die haar de waarheid vertelt over het ongeluk van haar vader en haar opa.


Tegelijkertijd geeft de Pater aan wat er volgens hem werkelijk gebeurd is tijdens de brand van 1577 in de Martinitoren. Zijn verhaal sluit aan bij wat Max al eerder dacht.


Intussen is Grimbergen met Pjotr op weg naar Aduard om de ring terug te halen, niet wetend dat Max die al in zijn bezit heeft. En tenslotte is de andere Pater op weg naar de kil om daar het raadsel rond de trotseerloodjes te ontcijferen. Allemaal obstakels waar Max tegenaan kan lopen tijdens zijn tocht naar de derde trans van de Martinitoren.


Als eerste moet Max zich voor Grimbergen en Pjotr verborgen. Hij verstopt zich onder de vlonders, vlakbij het deksel van het hijsgat. En dat is weer een belangrijk plotelement voor de cliffhanger van deze aflevering.


De Orde is overigens niet het enige obstakel. De route die Max volgt over de vlonders boven de gewelven eindigt logisch gezien bij een glazen raam op de plaats van de voormalige toegangsdeur tot de toren. Nu weten we wel dat vrijwel iedereen behalve Max al boven is of is geweest. Logisch dus dat Grimbergen of één van de Paters dat raam heeft ingegooid met een baksteen.


Nadat Max Eva heeft bevrijd en de Pater op de derde trans tijdelijk heeft uitgeschakeld, dacht ik dat Max de baksteen wel zou kunnen gebruiken om de andere Pater, na zijn terugkeer van de kil, te ontwapenen.


IJsbrand had daar echter een ander idee over. Twee pagina's eerder had hij namelijk al een vergeten hamer ergens op de vlonders boven de gewelven getekend. En aangezien de ontmoeting tussen Max, Eva en de bewuste Pater wel haast logisch daar ongeveer moest plaatsvinden, kon Max natuurlijk ook de hamer daarvoor gebruiken. En dat doet hij dan ook.


Behalve de hamer neemt Max ook een lang stuk touw mee dat in de buurt van het ingeslagen raam ligt. Iets dat hij bewust doet, omdat dit altijd handig kan zijn om een eventuele tegenstander vast te binden. Maar het is goed mogelijk dat het plan om, in geval van nood, via het hijsgat te ontsnappen, al half-half bij hem is opgekomen, toen hij zich onder de vlonders verborg.


We laten onze lezers nog even in het ongewisse over waar het touw werkelijk voor gaat dienen, zodat de verrassing in de slotscene van deze aflevering des te groter is. Hamer, touw en hijsgat spelen er stuk voor stuk een rol in.


PAGINA 30:

 1.  Max en Eva rennen in de richting van het gebroken raam, dat toegang geeft tot de toren. Van boven klinkt de stem van Pater 2

 PATER 2 (buiten beeld): ALARM! ALARM!
 MAX: Vlug, deze kant op!

2. Max pakt het touw en de steen als hij door het gebroken raam stapt.

 MAX: Dit kunnen we misschien nog gebruiken.

3. Max en Eva rennen de trap op naar de vlonders.

 MAX: Die andere vent zit waarschijnlijk op de kil. Als we vlug zijn, dan…


4. Max en Eva komen op de vlonders en schrikken als ze Pater 1, met de laptop bij zich, van de andere kant zien komen. Pater 1 houdt met zijn andere hand zijn pistool op Max en Eva gericht.

 MAX: Stik! Te laat!
 PATER 1: Staan blijven, jullie!



5. Max werpt de steen tegen de hand van Pater 1. Pater 1 laat van pijn het pistool los.

 MAX: Dacht het niet!
 PATER 1: AAARH!

6. Max knoopt het lange touw aan het touw van het hijswiel. Op de achtergrond wrijft Pater 1 vloekend over zijn pijnlijke hand. Zijn pistool is van de vlonders af naar beneden gevallen.

 PATER 1: Hel en verdoemenis!
 EVA (tegen Max): Wat doe je?
 MAX: Zul je wel zien…

7. Max en Eva dalen via het verlengde touw en het hijswiel af in het schip. Eva houdt Max stevig vast.

 MAX: Laten ze dit maar eens nadoen!


Zoals je ziet bestond pagina 30 oorspronkelijk uit slechts zeven plaatjes. Dit omdat ik IJsbrand de ruimte wilde geven voor de laatste plaat van deze pagina, waarop Max en Eva in het schip van de Martinikerk afdalen. Waarop IJsbrand het voorstel deed om met wat extra plaatjes en extra tekst de verschillende fases van het plan van Max in beeld te brengen. En dus werd deze scenariopagina met vier extra plaatjes uitgebreid, terwijl de vaart in de scene en de grote plaat hieronder behouden bleef. Dat dit ook kon, had ik overigens niet kunnen bedenken, toen ik deze scenariopagina in 7 plaatjes indeelde. Daarvoor heb je echt de visie van een tekenaar nodig.


En hoe dit allemaal gaat aflopen, lees je over twee weken in Eppo. En natuurlijk ook weer op deze blog. Wordt vervolgd...

vrijdag 3 januari 2014

415. De Orde van de Blauwe Steen: onderzoek


Zoals Frank vorige week al vertelde is het, voorafgaand aan het maken van een strip, altijd goed om zelf op locatie onderzoek te doen. Alleen op die manier krijg je een goed gevoel voor de ruimte en de mogelijkheden die een locatie biedt, zowel in verhaaltechnisch als tekentechnisch perspectief.

Voor dit verhaal zijn zowel de Martinikerk als de Martinitoren belangrijke locaties en dus wilden we hier wel heel graag zelf kijken, en zeker ook op de gewelven en in de toren. Gelukkig waren zowel de torenwachter als de mensen van de Stichting Martinikerk meteen erg enthousiast en was een afspraak snel gemaakt.
Maar... voor Frank was het wel een flinke reis om ' even'  ter plekke te gaan kijken en dus ging ik alleen.

Maar hoe breng je vervolgens aan iemand die er niet zelf is geweest over hoe de gewelven en de toren er uit zien en hoe je daar je weg vindt?


Aan de ene kant maakte ik natuurlijk heel veel foto's van zowel de toren als de kerk, en natuurlijk kon ik per mail ook wel vertellen wat er zoal op die foto's te zien was en daar wat wetenswaardigheden bij vertellen, zoals de gladheid van de kil tussen de daken van de kapel en en de kooromgang, die Frank vervolgens gebruikte voor het scenario.

Maar daarmee heb je, als je er zelf niet bent geweest, nog geen gevoel voor de omvang van de kerk en toren en de route's die je daar kunt nemen. En dat was nou net iets wat voor het verhaal heel belangrijk zou worden.


Ik maakte voor Frank dus een een opengewerkte tekening van de Martinikerk en -toren waarin ik niet alleen kon laten zien welke route je van beneden naar boven kunt lopen en hoe je van de kerk in de toren kunt komen, ik zette er ook allemaal cijfers en letters bij waarnaar ik kon verwijzen bij mijn beschrijving van wat er zoal op de foto's te zien was en waar die foto's genomen waren.
Dat bleek een schot in de roos, want met deze informatie schreef Frank een scenario waarin hij de ruimte van de kerk gebruikte als was hij er zelf geweest en kon ik met het scenario en de foto's deze plekken naar de werkelijkheid in beeld brengen, zoals...


De doorgang (met dwerggalerij) van de gewelven van de kapel naar de kooromgang...


...de kil tussen de daken van de kapel en kooromgang...


...en de kooromgang zelf.


Allemaal te vinden op de tekening die ik voor Frank maakte bij de cijfers 0 en 1, en ook de kil is hier aangegeven.


In Eppo 25 was ook de Martinitoren al te zien, zowel de scène waarin Eva bijna van de derde trans wordt afgegooid als Pjotr en een pater die op zoek zijn naar de Blauwe Steen in de toren bij de klokken en het uurwerk, gemerkt in de tekening met het cijfer 8.


En daar blijft het niet bij, want in de volgende aflevering gaat Max verder de gewelven op, op zoek naar Eva...

Wordt vervolgd!